Morderstwo, które zmieniło świat

Angelina Napolitano

Byla to jedna z najwazniejszych spraw 20 wieku, ktora odbila sie szerokim echem na calym swiecie.

Rzecz dziala sie w kanadyjskim Ontario na poczatku 20 wieku.

W 1882 roku, na farmie niedaleko Neapolu, rodzi sie Angelina. W wieku 16 lat wychodzi ona za maz za Pietro Napolitano. Para mlodych ludzi chciala od zycia czegos wiecej, wiec dolaczyla do duzego grona emigrantow, i 1 1901 poplynela za wielka wode do Stanow Zjednoczonych Ameryki. Wierzyli, ze tam beda mieli lepsze szanse, wieksze zarobi i wolnosc pod kazdym wzgledem.

Swoja przygode z Ameryka panstwo napolitano rozpoczeli w preznie rozwijajacym sie Nowym Yorku. Gospodarczo i ekonomicznie bylo to miasto ogromnych mozliwosci i wzrostu, a w 1904 otwarto tam metro.

Angelina i Pietro dorobili sie czterech pociech, ale w 1909 zdecydowali o wyjezdzie do Kanady. Ich pierwszym przystankiem bylo Thessalon, a miasteczkiem docelowym stala sie James street w Sault St. Marie, gdzie w zachodniej czesci miasta zyja duza spolecznosc wloska.

Poczatkowo Pitro imal sie malo platnej pracy fizycznej, ale szczescie sie usmiechnelo i po jakims czasie dostal on prace przy produkcji zelaza,a dokladniej zajmowal sie produkcja szyn kolejowych.

Angelina jak mozna sie domyslac zajmowala sie domem i dziecmi. Jednak z jednej wyplaty przy czworce dzieci nie bylo im lekko i finanse byly powodem do klotni i zaczynkiem klopotow malzenskich. W koncu Pietro posunal sie do rekoczynow i poza zastraszaniem Angeliny, zaczal ja bic.

W sumie nie bylo mu potrzeba duzo zeby tak sie zachowywac, bo przeciez do Kanady przyjechali w 1909 a problemy malzenskie i rekoczyny czaswowo zakonczyly sie juz w 1910! Jak to? Ano tak to, ze ow kochajacy maz zwinal manatki i uciekl, zostawiajac Angeline i dzieci na pastwe losu. Jako, ze kobieta nie pracowala, musiala radzic sobie w inny sposob. Postanowila wiec, ze wynajmie komus pokoj. W koncu, myslaz ze Pitero juz nie wroci, Angie i lokator nawiazali (nazwijmy to) blizsza znajomosc.

Nie bylo im jednak dane zyc w spokoju, bo Pietro pewnego dnia po prostu zjawil sie u drzwi. Lokator nie zastanawial sie dlugo i zwyczajnie wzial nogi za pas, zas mosci malzonek wrocil na dobre.

Na dobre wrocila tez przemoc domowa. Pietro w koncu zaczal domagac sie, by jego malzonka poszla do pracy. Ale nie bylejakiej, nie nie! Otoz wymyslil sobie, ze Angelina zostanie prostytutka. Byla ladna, nie miala jeszcze 30 lat, wiec dlas Pietra idealnie sie do tego nadawala i wbil sobie do glowy, ze tylko w ten sposob moze dokladac sie do domowego budzetu. Nietrudno sobie wyobrazic, ze zadna szanujaca sie kobieta z czworka dzieci w zyciu nie zgodzilaby sie na taki uklad. On wiec naciskal i bil, ona odmawiala i obrywala.

Pewnego razu Pitro postanowil uzyc wiekszego argumentu sily niz zwykle i dzgnal zone 9 razy, w bark, rece, klatke piersiowa i twarz. W efekcie kobieta spedzila 3 tyg w szpitalu a on zostal aresztowany. Przyznal sie do zaatakowania zony i tego, ze jego celem bylo okaleczenie jej.

Sedzia jednak uznal, ze pewnie Pietro byl sprowokowany romansem zony. Przypominam, ze po pierwsze opuscil on zone bez slowa, a po drugie ten -jak to sedzia nazwal romans- juz dawno byl zakonczony a pobicia Angeliny dotyczyly sie zupelnie czego innego! W kazdym razie, dobry sedzia wydal Pietro wyrok w zawieszeniu, bo uznal -poza wina Angeliny- ze lepiej jak Pietro bedzie pracowal niz zeby mial siedziec w wiezieniu.

Jak tylko Angie wrocila do domu, ten kontynuowal swoja kampanie przemocy i w ramach przekonywania jej do pracy jako prostytutka, wysyal jej sam klientow. Ci jednak zawsze calowali klamke, bo nikt nigdy nie otwarl im drzwi.

Frustracja pana domu osiagnela apogemum w wielkanocny poranek. Wlasnie wrocil do domu po nocnej zmianie i orzekl, ze idzie spac. Ponadto stwierdzil, ze albo znajdzie pieniadze jak wstanie albo najpierw wyrzuci ja z domu a potem ja zabije za opuszczenie jego i dzieci. Angelina w tym czasie byla w 6tym miesiacu ciazy. Jezeli nawet by jej nie zabil, to przeciez mogla poronic, a do tego dopuscic nie chciala. Wiedziala, ze pogrozki meza to nie przelewki, przeciez bil ja juz wczesniej, o ataku nozem nie wspominajac.

Myslac o swoim nienarodzonym dziecku poszla do komorki, wziela siekiere ktorej uzywala do rabania drewna na opal i wrocila do domu. I choc byl to wielkanocny poranek, nie chciala porabac drewna do pieca, by zaczac gotowac obiad. Poszla na gore do sypialni, raz jeszcze pomysla o dziecku, o latach krzywd i bicia i uderzyla spiacego pietro siekiera w glowe. Poprawila jeszcze 3 razy, by upewnic sie ze niezyje. Latwo mozna sobie wyobrazic co by jej zrobil jakby przezyl.

Pozniej spokojnie zeszla po schodach i odniosla siekierke do komorki, na swoje miejsce. Nastepnie udala sie do sasiadow i opowiedziala co sie stalo, jak juz nie wytrzymala wizji kolejnego bicia, a wrecz zabicia. „Zabilam swinie”. Po latach przemocy miala dosc i nie chciala stracic dziecka ktore nosila.

Policja zabrala Angeline do wiezienia i oskarzyla o morderstwo, a jej proces mial rozpoczac sie w poniedzialek 8 maja 1911 roku. Gdy wszyscy zebrali sie w sadzie, okazalo sie ze kobieta nie ma prawnika. Sedzia odroczyl wiec rozprawe tego dnia i nakazal sadowi przynanie adwokata z urzedu.

Uriah McFadden, bo tak nazywal sie przyznany Angelinie adwokat mial czas do konca dnia by zapoznac sie ze sprawa i przygotowac obrone oskarzonej. Nastepnego dnia proces wznowiono.

Kobieta nie zaprzeczala temu co zrobila, wyjasnila jednak, ze Pietro zmuszal ja by zajela sie najstarszym zawodem swiata, a to godzilo w jej morale,cnotliwosc i szacunek do samej siebie. Jej adwokat zdecydowal, ze przyjmie zbrodnie w afekcie jako obrone, uznal, ze Pietro tak obrazil Angeline, ze ta nie wytrzymala i odebrala mu zycie. W tym czasie jednak trzeba bylo udowodnic, ze owa obraza byla na tyle wielka, ze kazdego pozbawila by rozumu i samokontroli.

Sedzia Byron Moffatt Britton nie dopuscil zadnych dowodow obrony, a na atak nozem stwierdzil, ze jesli kazdy, kto byl zraniony pol roku wczesniej uzywal tego jako wymowki, to zapanowalaby anarchia. Lata przemocy i brutalnych pobic Angeliny w ogole nie zostaly dopuszczone jako zeznania. Proby zmuszenia jej do pracy jako prostytutka takze zostaly wykluczone z zeznan.

Oskarzenie powolalo 9 swiadkow (choc nie wiem jak, skoro sama zabila go w sypialni), Angelina byla zas sama, jej angielski mizerny i nikt inny nie zeznawal w jej obronie. Jak nietrudno sie domyslic, po zaledwie 3 godzinach procesu, lawa przysieglych uznala ja za winna, jednak ze wskazaniem laski przy oglaszaniu wyroku.

Britton jednak uznal, ze ona, zla wyrodna malzonka zabila bezbronnego meza i skazal ja na smierc przez powieszenie, miesiac po narodzinach jej dziecka. Uzasadnl to faktem, ze przeciez maz spal i nie stanowil zagrozenia a ona mogla spakowac pozostala czworke dzieci i uciec.

Podczas pobytu w wiezieniu Angeline odwiedzila korespondentka american wire service (czyli uslug telgraficznych dla prasy) , Hana D. Fanning. W wywiadzie opisala lata przemocy w domu Napolitano, opisala jak Angie robila na drutach ubranka dla swojego nienarodzonego dziecka, wspomniala takze o jej dzieciach, a jedno z nich poprosila o napisanie listu dla matki.

Wywiad ten zostal wydrukowany w wielu krajach, w tym w USA, UK i Australi. Wzbudzil ogromne zainteresowanie.To doprowadzilo do miedzynarofowej dyskusji o przemocy wobec kobiet na poczatku 20 wieku. Dodatkowo zwrocilo to uwage na Kanade, na ich stronniczy system sadownictwa i na pozycje kobiet, a zwlaszcza imigrantek. Publika byla oburzona, a sprawa zostala jedna ze sztandarowych spraw brytyjskich sufrazystek. Media miedzynarodowe takze nie kryly oburzenia i podnosily larum na niesprawiedliwy wyrok.

Stowarzyszenia kobiet, sufrazystki,meska grupa biblijna i organizacje koscielne zorganizowaly kampanie miedzynarodowa i wsparcie polityczne. W gronie oburzonych i chcacych pomoc znalazlo sie kilku gubernatorow z USA, w tym gubernator Tennessee, ktory jasno powiedzial, ze jezeli dobrze zrozumial co sie stalo, to ta kobieta nie powinna wisiec! Angeline wspieraly grupy z Toronto, Montrealu, Nowego Yorku, Nowego Orleanu, Chicago, Z anglii, Austrii i... Polski! Nie wiedziec dlaczego, spolecznosc wloska z Sault ste. Marie nie oferowala swego wsparcia zbyt glosno. Saut Star twierdzil, ze spolecznosc ta byla przeciwko Angie.

Pisma i petycje przeslane do federalnego ministra sprawiedliwosci sir Allena Bristola Ayleswortha. Wnosily o zlagodzenie wyroku, a niektore nawet o kasacje. Wedlug nich, Angelina po latach brutalnej przemocy dziala w samoobronie, a sedzia jest zwyczajnym seksista, za odrzucenie przemocy wobec niej jako dowodow. Artur Cyryl Boyce, czlonek parlamentu z Algoma West uznal takze ciaze Angeliny jako powod czasowej niepoczytalnosci, i nie powinna byc skazywana za to, ze odciela sie od agresywnego, niemoralnego mezczyzny, a zycie w ciaglym strachu ze zostanie powieszona, bedzie mialo negatyny wplyw na jej nienarodzone dziecko. Z kolei doktor Alexander Aalto z Ohio zaproponowal, by powiesic jego zmiast Angeliny, bo wedlug niego „sprawiedliwe byloby jedynie by to mezczyzna oddal za nia swe zycie, bo jej zycie jest w niebezpieczenstwie wlasnie przez oskarzenia mezczyzn i przez skazanie przez mezczyzne”.

Dr Aalto: “It would only be fair to Mrs. Napolitano for a man to give his life for her, inasmuch as her life is in peril on account of a man's persecution of her, and because men condemned her.”

W koncu, 14 lipca 1911 roku kara Angeliny zostala zmieniona przez gabinet federalny z kary smierci, do dozywocia.

W wiezieniu Angie urodzila dziecko, ktore jednak po 2 tyg zmarlo. Pozostala czworka zostala przeniesiona do rodzin zastepczych.Po 11 latach odsiadki w Kingston Penitentiary pani Napolitano 30 grudnia 1922 roku zostala zwolniona warunkowo. Znalazla prace w Kingston (zakladam ze jako pomoc domowa, w oryginale podano „domestic”, a to zwykle dotyczylo domestic service czyli wlasnie pomocy domowych, czesto mieszkajacych w domu pracodawcow).

Zrodla podaja ze zmarla 4 wrzesnia 1932 roku w Hotel Dieu Hospital w hrabstwie Frontenac, w Ontario. Jednak udalo mi sie znalezc komentarz mieszkanca Sault Ste Marie, ktory twierdzi, ze Angelinie udalo sie skontaktowac z corka, ktora przyjela ja pod swoj dach i ze tam wlasnie dozyla swych dni.

W 2005 roku Sergio Navarretta nakrecil film o pani Napolitano „looking for Angelina” czyli szukajac Angeliny. Nie wiem czy jest on dostepny w polskiej wersjii jezykowej,ale wspominam o nim jezeli ta sprawa was zainteresowala.

#podcast kryminalny #słuchowisko #prawdziwe zbrodnie #true crime